SONIC YOUTH. Daydream nation. 1988

por Marcosdeaurita

Para unha banda que anda sempre no camiño da experimentación, co tempo é difícil non acabar soando decadentes. Sonic Youth, sen embargo, comezaron soando decadentes, para logo atopar un equilibrio que non abandonarían case nunca ao longo da súa carreira, cunha linguaxe sónica que explora territorios ata entón descoñecidos. Os reis do ruído, como adoitan ser chamados, acadan notoriedade nos albores da explosión do rock alternativo, despois de medraren na latente e prolífica escena underground americana dos oitenta, e acaban por converterse nos gurús da experimentación e o ruído. Desde aí deixan unha pegada que fai que a súa influencia transcenda a todo o rock.

Nacen no entorno dunha manifestación artística denominada No Wave, unha sorte de contracultura da contracultura, unha reacción nihilista contra a domesticación do rock e inimiga dos convencionalismos. Isto provoca uns inicios nos cales a banda explora novos sons na vangarda musical de Nova York cun marcado carácter noise. Experimentan con ritmos atonais e repetitivos, xogando entre a disonancia e a distorsión e usando afinacións alternativas pouco habituais ata entón. Na procura de sacarlle á guitarra novos e estraños sons, exploran diferentes posibilidades, como introducir elementos baixo as súas cordas. As súas primeiras incursións neste universo sonoro de harmonías e distorsión sería da man do mestre Glenn Branca, co cal deron os seus primeiros pasos os guitarristas Thurston Moore e Lee Ranaldo, na banda Glenn Branca Ensemble, compartindo experiencias con futuros membros doutras bandas da gran mazá coma os Swans ou Helmet. esta impresionante

‘Daydream Nation’ representa o equilibro para Sonic Youth, e pecha unha triloxía que comezara con ‘E.V.O.L.’(1986) e ‘Sister’ (1987), logo dunhas primeiras obras máis inaccesibles. Neste disco alcanzan ese punto no cal a experimentación e as estruturas máis convencionais se atopan. O álbum combina longas pasaxes instrumentais mezcladas con ruidosas explosións de guitarras distorsionadas entre enmarañados ritmos acelerados e melodías conscientemente desafinadas. A diversidade expresiva e interpretativa de Gordon, Moore e Ranaldo enriquece unha proposta xa de por si apaixonante desde a perspectiva creativa.

Unha suxerinte voz feminina susurra “spirit desire..., spirit desire..., spirit desire… we will fall" …unha explosión sónica de guitarras que soben e baixan inundan os nosos sentidos nun espectacular xogo harmónico. Soa ‘Teen Age Riot’, que abre esta obra mestra, incluída no arquivo da Biblioteca Americana do Congreso, algo só reservado a obras de moita relevancia. Todo soa como unha ensamblaxe perfecta, todo acoplado e sen fisuras. Sen tregua segue 'Silver Rocket', un trallazo punk que se vai diluíndo e consumindo durante case noventa segundos para logo renacer das súas propias cinzas. Aquí demostran a súa capacidade para construír e deconstruír cancións, difuminar e disolver melodías, para logo recuperalas, cando xa parecía que o caos se apoderara de todo, algo que tamén acontece en ‘Total Trash’. A voz de Kim Gordon é a protagonista na fermosa ‘The Sprawl’ e na enérxica interpretación de ‘’Cross the Breeze', ("quero saber, se debo quedar ou marchar?"), cunhas longas pasaxes instrumentais con Moore e Ranaldo unidos en medidas e distorsionadas improvisacións. ‘Eric's Trip’, ‘Hey Joni’ e ‘Rain King‘, soan diferentes, cantadas pola dylaniana voz de Lee Ranaldo, convertido nunha especie de crooner futurista.

A estrañísima ‘Providence' precede á marabillosa 'Candle', como a obra do pintor alemán Gerhard Richter que ilustra a portada. Trátase probablemente un dos mellores temas de toda a súa discografía, e combina todas as cualidades que definen a banda. O ritmo angustioso e urxente de ‘Kissability’ dá paso á triloxía final: ‘The Wonder’, ‘Hyperstation’ e ‘Eliminator Jr.’, que pechan un álbum cheo de contrastes rítmicos e sonoros recollidos baixo un mesmo prisma conceptual, tan críptico como atraente.

JEFF BUCKLEY. Live at Sin-e. 1993

17 de agosto do ano 93. Ti so tiñas 5 anos. Todavía non eras consciente do placer que supón pasear por unha calle empedrada, angosta, chea de xente, deixando atras locais dos que sae fume, nos que ole a humanidade palpitante, para dirixirse a unha sala de concertos. Esa sala pode ser o Sin-é de Greenwich Village, paredes de pedra e ladrillo, e madeira no chan. E esa rúa pola que pasear quizais sexa St. Mark´s Place, fogar de beatnicks nos anos 50, lugar atestado de cafés, librerías e música. Alí, ese día de verán e calor infernal en Manhattan, tocou un dos meus músicos predilectos, unha alma sensible e tráxica, un talento encantador e que se fixo inmortal ó afogar pouco tempo despois no río Wolf, un afluente do Missisippi. Falo de Jeff Buckley.

Fagamos un exercicio imaxinativo. Deixemos voar o pensamento. Sentome a escoitar este disco, e véxonos andando collidos da man por esa rúa atestada, parando diante de escaparates cheos de libros, fumando un cigarro e entrando no Sin-é. Ese misterioso e guapisimo rapaz que está no escenario, solitario como se non houbese ninguen mais no mundo, é Jeff. Sonrie, e arrancase a cantar un tema, Be your Husband, antes de que nos sentemos. Todos os que estamos na sala quedamos calados e hipnotizados.

Foi a mesma sensación que tiven a primeira vez que lle dei ó play para escoitar este Live at Sin-é, un feitizo do que todavía non espertei. Editado inicialmente en formato ep con so catro cancións, agora podemos desfrutar o concerto completo nunha edición de doble lp, no que incluso se incluen as parrafadas de Jeff, algunhas delas sorprendentes, como a que nos descubre ó seu gran ídolo, o cantante pakistaní Nusrat Fateh Alí Khan. Nusrat, el é o meu Elvis, di Jeff nun dos monologos no disco. Nusrat falece no ano 97, o mesmo ano que Jeff. Vidas e mortes paralelas.

Pedimos algo de beber, e comenza a soar Lover you should´ve come over. Vaia canción de amor, ou quizais de suplica desesperada e suicidio ... nena, onde estas esta noite? non sabes o moito que te necesito... Jeff é consciente del mesmo e da súa traxedia ... demasiado xoven para agarrarme, e demasiado vello para simplemente liberarme e correr... , e da soedade na que estamos envoltos ... a veces debemos descubrir, que realmente non temos a ninguen... , o lume e os soños están presentes ... esperareite e arderei... ... meu corpo anhela un soño que nunca vendrá... e a ocasión perdida aparece como unha gran carga dificil de soportar. ... meu amor, deberias ter vido, porque non é demasiado tarde... ¿A que me soa?. Estremecedor.

Unha maxia dificil de describir estanos rodeando. A beleza, rara cualidade no ser humano, sen dúbida pousouse sobre este rapaz. Unha oscura luz ilumina a súa cara e a súa voz, unha voz que parece entrar en trance e te eleva a donde ela quere.

Soa Mojo pin. Cunha voz casi inaudible dinos Jeff que esa cancion é sobre un soño. Paisaxes oníricos, fuxida das duras realidades. A veces a el gustarialle que todo tivera sido un mal soño, como cando a súa nai o leva a ver un concerto de Tim Buckley. Jeff tiña 8 anos. Ela dille a ese neno asombrado: Jeff, ese é teu pai. é o ano 74. Un ano despois Tim Buckley morre de sobredose. Deixa un pouso amargo no seu fillo, músico por cuestion xenetica, e suicida en potencia. Tim anticipa o triste destino do seu fillo, que acosado por un trastorno bipolar acaba morrendo antes dos 30 anos. ¿por que se lanzou a nadar vestido aquela noite?. ¿Aburrirase de vivir?, ¿foi por unha muller, sempre esa muller diabólica que nos atormenta? Ou quizais simplemente foi porque tiña que ser.

Quizais a explicación a teñamos en Grace. As palabras vanse desgranando ó ritmo feitizante e sincopado da Telecaster... “Non teño medo de marchar/ Pero resulta tan lento/ e recordame a dor/ que tal vez deixei atrás..., ... a miña voz, apagandose canta o amor e chora o tempo que pasou e non volverá... ...estou esperando o lume... ¿fala do lume eterno, sentase a esperalo? Vaia visión. Nese momento, tras catro cancións, damonos conta de que estamos diante de algo especial, de beleza inusitada.

O concerto discurre entre eses temas que anticipa o fantastico disco Grace, e versións marabillosas de Nina Simone, Van Morrison ou Bob Dylan. Polo medio, unha Last goodbye, que pon a pel de galiña. Cando teña que decirche adeus, será con esta canción. ...este é o noso ultimo adeus, dichesme mais para vivir, mais do que nunca saberás, este é o noso ultimo abrazo, deberia soñar e ver sempre asi a tua cara, por qué non podemos atravesar ese muro?, quizais porque nunca nos coñecemos de todo, besame por favor, este é o noso ultimo adeus... Jeff tivo que amar moito a esa muller da que se despide.

O climax final acercase. Eternal life, canción premonitoria, é o preludio da explosión. Soan os acordes de Hallellujah, a maxica canción de Leonard Cohen. E a miña cabeza volvese a desplazar á outra realidade paralela, a moitos anos despois. Catro amigos nun coche, unha lixeira fumareda cubre a parte cercana ó teito, alguen cambia o cd, e comenza a soar esto. Faise o silencio. Un silencio interminable mentras a interpretación de Jeff enche o coche e as nosas almas. Ningun dos catro nos movemos, paralizados, ante a revelación que supon percibir cos poros abertos esta bestialidade. Acaba a canción. Non nos miramos. Sabemos que todo estamos coa lagrima a punto de caer. Nese momento de amizade e traxedia, comprendemos por un instante fugaz a beleza do mundo. Tal é o poder da música.

Todavía hoxe desexo gritar con todas as miñas forzas ó acabar de escoitar Live at Sin-é, gritar de rabia e felicidade, gritar coa pouca forza que queda tras ser destrozado por esta lección de vida. Pero sinceramente penso que, por moito que grite, ninguén me vai a escoitar.

Jeff non gritaba, susurraba, e morreu novo cando o mundo apenas escoitaba o seu enorme talento.